- Thời vụ a. Thời vụ trồng lạc đất ven sông – Vào vụ Đông Xuân, đợi khi nước lũ rút khỏi mặt ruộng thì tiến hành trồng lạc trong khoảnh từ ngày 15/11 đến 15/12 dương lịch. Vào thời vụ Hè Thu (tháng 4-5 dương lịch) tiến hành trồng lạc để kịp thu hoạch trước khi lũ về.b. Thời vụ trồng lạc đất núi
– Vào vụ Đông Xuân, từ tháng 11-12 dương lịch tiến hành trồng lạc. Lúc này là vào cuối mùa mưa nên sẽ tích trữ được nguồn nước thuận tiện cho việc tưới tiêu. Hè Thu chính là thời vụ trồng lạc chính cho bà con nơi đây. Ngoài ra, bà con có thể tiến hành trồng lạc trong vụ Thu Đông, cần cày bừa, lên liếp kỹ, giữa các liếp có rãnh thoát nước nhưng năng suất đạt được không cao nên bà con có thể tận dụng vụ này để sản xuất giống cho vụ Đông Xuân.
- Chuẩn bị giống trước khi gieo
– Chuẩn bị hạt giống trước khi gieo: Chọn giống, kiểm tra hạt giống (tiêu chuẩn). Hạt đẫy chắc, Không lẫn tạp sâu bệnh, ẩm độ <10%. Tỷ lệ nẩy mầm hạt.
– Xác định lượng giống cần gieo: Căn cứ vào phương thức và thời vụ gieo của từng vùng sinh thái khác nhau để xác định lượng giống cần gieo 180-220kg/ha. (10 – 11kg lạc vỏ/ sào 500 m2)
– Chuẩn bị hạt giống: Trước khi gieo cần phơi lại lạc giống (cả vỏ) 2-3 nắng nhẹ, phơi trước khi gieo 5-7 ngày, phơi xong mới bóc vỏ. Cần thử tỷ lệ và sức nảy mầm trước khi gieo để có biện pháp xử lý, nếu hạt giống không đảm bảo yêu cầu. Cách làm như sau: Lấy một khay men hoặc một đĩa men, rải một lớp cát ẩm vào rồi gieo 50-100 hạt giống vào đó. Sau khi gieo nếu thấy mặt cát khô thì phải phun thêm nước, Sau 3-5 ngày (tuỳ theo thời tiết) tính kết quả tỉ lệ nẩy mầm và sức nảy mầm, nếu tỉ lệ nẩy mầm từ 70% trở lên và sức nảy mầm tốt thì sử dụng để gieo, nếu thấp hơn thì phải tăng thêm số lượng hạt giống để đảm bảo mật độ cần thiết, trường hợp thấp quá thì nên thay lại hạt giống lạc để gieo.
Nếu khi gieo đất đủ ẩm và gặp thời tiết ấm, thì có thể ủ cho hạt nẫy mầm rồi mới gieo, bằng cách ngâm hạt giống vào trong nước ấm 40oC từ 3-4 giờ rồi đem ủ trong vòng 24 giờ cho hạt nhú mầm rồi đem gieo (trường hợp đất khô hạn kéo dài không nên ủ thúc mầm).
- Mật độ – khoảng cách gieo
+ Các nguyên tắc xác định mật độ hợp lý.
Phải căn cứ vào điều kiện sinh trưởng, phát triển của lạc trên đồng ruộng. chủ yếu dựa vào 3 nguyên tắc sau:
– Đặc điểm sinh trưởng di truyền giống: Các giống có thể sinh trưởng mạnh, trồng thưa hơn các giống sinh trưởng kém, phân cành ít.
– Điều kiện thời tiết khí hậu của mùa vụ gieo trồng.
– Điều kiện canh tác cụ thể.
+ Mật độ khoảng cách gieo, phương thức gieo:
+ Mật độ:
Căn cứ đặc điểm giống, thời vụ, điều kiện canh tác của từng vùng để xác định mật độ gieo trồng.
Mật độ là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến năng suất thu hoạch, bởi năng suất phụ thuộc vào số cây/m2, số quả chắc/cây và trọng lượng 100 quả. Mật độ cây cao hay thấp phụ thuộc vào từng loại đất, giống và mùa vụ sản xuất;. Đất tốt gieo thưa, đất xấu gieo dày hơn, giống có thân cao, tán rộng gieo thưa và ngược lại; Vụ Đông Xuân gieo thưa hơn vụ Hè Thu. Tuy nhiên cần đảm bảo được mật độ từ 30-35 cây/m2, Có nơi tuy đạt xấp xỉ 30 cây/m2, nhưng do luống cao, rảnh sâu, mặt luống bé, nên diện tích sử dụng chỉ đạt 60-70%; Do đó ảnh hưởng nhiều đến năng suất.
Trong điều kiện đất đai và khí hậu của tỉnh ta, để lạc đạt năng suất cao nên gieo lạc với mật độ hàng cách hàng 30-35cm, cây cách cây 8- 10 cm.
+ Phương thức gieo
– Gieo hốc: Ưu điểm chủ yếu ở những vùng không thâm canh được thường ở những nơi có độ dốc tương đối lớn, mật độ khoảng cách tuỳ thuộc vào giống và từng địa phương như: Hạt đội đất khi nẩy mầm khoẻ; Tỷ lệ đậu hoa cao, do hạn chế phân cành muộn; Khoảng cách giữa các cây rộng tiện lợi cho chăm sóc sử dụng ánh sáng và dinh dưỡng hợp lý.
Nhược điểm, theo phương thức này tốn nhiều công chăm sóc, không chăm sóc bằng cơ giới được.
– Gieo hàng kép:
Ưu điểm, phương pháp này chỉ áp dụng lạc trồng xen với cây trồng khác, chăm sóc dễ, ít bị tổn thương cơ giới, giữ ẩm cho đất.
Nhược điểm, sớm cạnh tranh về dinh dưỡng và ánh sáng, năng suất không cao.
– Gieo hàng đơn:
Ưu điểm, thường phổ biến nhất hiện nay, tiện cho chăm sóc và cả cơ giới hoá được, cây phát triển cân đối (cả về rễ, thân, lá)… cây sử dụng dinh dưỡng hợp lý.
Nhược điểm, sức đội đất kém, mất khoảng (mất cây), số cành ra muộn nhiều.
* Nguyên nhân làm giảm mật độ trên ruộng sản xuất
Trong thực tế sản xuất hiện nay, mật độ lạc thu hoạch thực tế trên đồng ruộng thường thấp do đó đã hạn chế nhiều năng suất lạc. Những nguyên nhân chủ yếu làm mật độ thực thu trên đồng ruộng lạc thấp:
– Lượng giống gieo ít: Để đảm bảo mật độ gieo 30-35 cây/m2, lượng giống gieo phải là 180-190kg/ha. Do vậy chi phí về giống thường lớn. Một số nơi do thiếu giống, chỉ gieo 120 – 150kg/ha (khoảng 6- 8 kg lạc vỏ/sào)
– Tỷ lệ mọc thấp: Tỷ lệ mọc thấp có thể do giống xấu (tỷ lệ nẩy mầm trong phòng đạt dưới 90%), hoặc do gặp điều kiện bất thuận khi gieo (nhiệt độ, độ ẩmđất quá thấp hoặc quá cao), hoặc do cả 2 nguyên nhân trên.
– Chết cây trong quá trình sinh trưởng: Có thể chết cây do cơ giới khi xới xáo, làm cỏ. Nhưng nguyên nhân chủ yếu đẫn đến chết cây là sâu bệnh, nguy hiểm nhất là bệnh chết ẻo,bệnh lở cổ rễ, thối cây con, sâu xám… có thể gây giảm mật độ nghiêm trọng. Có khi mất tới 50 -80% số cây.
Mức đầu tư phân bón bình quân cho một sào (500m2) như sau:
* Nếu sử dụng phân đơn:
- Phân chuồng: 300-500 kg
- Đạm Sunphát: 6-7 kg hoặc 3-4kg Urê
- Lân Nung chảy: 20-25 kg
- Kali: 6-8 kg
- Vôi bột: 20-30 kg
*Nếu sử dụng phân NPK chuyên dùng:
- Phân chuồng: 300-500 kg
- 20kg NPK
- Đạm sunfat: 2-3 kg (1-1,5 kg ure)
- Kali: 4-5 kg
- Vôi bột: 25kg
Kỹ thuật bón phân:
* Bón lót:
– Phân Chuồng: 100% (300-500 kg) + Phân Lân NC: 100% (20-25 kg) + Phân Đạm: 50% -70% (3-4 kg đạm sunphát hoặc 2-3kg đạm Urê ) + 70% Vôi.
Vôi rắc đều trên mặt luống trước khi bừa lần cuối, phân chuồng hoai + phân Lân + phân Đạm rắc theo hàng, sau đó lấp một lớp đất mỏng rồi mới gieo hạt.
* Bón thúc lần 1: Khi lạc có 3-4 lá thật với lượng phân:
– Kali: 50% (3-4 kg)
– Đạm: 30% – 50 % (2-3 kg đạm Sunphát hoặc 1-2kgđạm Urê). Bón phân cách gốc 6-8 cm, kết hợp làm cỏ đợt một (lưu ý không vun gốc)
* Bón thúc lần 2: Bón lúc hoa đợt một vừa tàn kết hợp làm cỏ, vun gốc.
– Kali: 50% (3-4 kg)
– Vôi: 30% (6-10 kg)
| Cây trồng | Canh tác | PHƯƠNG PHÁP BÓN VÀ LƯỢNG BÓN
NPK 16-12-8 + Vi lượng |
||||
| Cây lạc | Trồng theo hàng | Bón lót | Bón thúc lần 1 | Bón thúc lần 2 | ||
| 15-18 kg +
20kg vôi bột |
4-5 kg | 4-5 kg +
5kg vôi bột |
||||
| – Bón lót: Vôi rắc đều trên mặt luống trước khi bừa lần cuối, phân NPK 16-12-8+ Vi lượng rắc theo hàng, sau đó lấp một lớp đất mỏng rồi mới gieo hạt.
– Thúc lần 1 (3-4 lá): Bón phân cách gốc 6-8 cm, kết hợp làm cỏ đợt một (lưu ý không vun gốc). – Thúc lần 2 (7-8 lá thật): Bón lúc hoa đợt một vừa tàn kết hợp làm cỏ, vun gốc. |
||||||
| Luống che phủ nilon | 20-25 kg | – | – | |||
| Trộn toàn bộ lượng phân NPK 16-12-8+ Vi lượng kết hợp 20-25kg vôi bột rải đều luống trước khi che phủ nilon | ||||||
- 4. Dặm cây:
Dặm ngay khi mất khoảng, dặm càng sớm càng tốt, nên dặm bằng hạt giống đã ủ nứt nanh để sau này đỡ có sự chênh lệch giữa cây dặm và cây gieo trước. Nếu bị muộn hoặc cây bị chết sau khi dặm thì nên dặm cây đậu đỗ khác như đỗ đen, đỗ xanh…vì để khuyết cỏ sẽ mọc nhiều và hiệu quả kinh tế thấp.
4.5. Làm cỏ bón phân thúc:
– Khi lạc có 3-4 lá thật, tiến hành làm cỏ đợt một (12- 20 ngày sau khi gieo tuỳ theo mùa vụ và thời tiết), lúc này xới nông (2-3 cm) khắp mặt luống và rạch một rảnh nhỏ cách gốc lạc 4-5 cm, sâu 5-6 cm để bón thúc Đạm và Kali cho lạc, do lúc này chất dự trữ trong hạt đã hết mà vi khuẩn nốt sần chưa phát triển để cung cấp đạm cho cây. Trong lúc xới, bón phân lưu ý nhổ sạch cỏ trong gốc cây, bới gốc lạc để lộ hai lá sò cho thoáng, kết hợp bắt sâu nhất là sâu Xám, tạo điều kiện cho cặp cành cấp một đầu tiên không bị vùi sau này phát triển khoẻ cho năng suất cao.
– Làm cỏ lần hai khi cây lạc có 7-8 lá thật (cây lạc ra hoa đợt một vừa tàn) lần này làm sạch cỏ, xới sâu 4-5 cm, kết hợp bón Kali, Vôi và vun gốc cho lạc.
Bón thúc vôi lần này giúp cho quả lạc chắc, mẩy đồng thời giúp hạn chế được sâu bệnh hại quả lạc.
– Ngoài ra còn một vài biện pháp kỹ thuật bổ sung nên làm để tăng năng suất, chất lượng lạc: phun các chất điều hoà sinh trưởng chuyên dùng cho lạc như CF900, phân bón lá sông Gianh chuyên dùng cho lạc, dung dịch thuốc Boócđô; những biện pháp này nhằm cung cấp thêm cho cây một số nguyên tố đa lượng và vi lượng như: N-P-K, Mo, Bo, Cu, Zn…phun vào lúc cây đạt 5- 6 lá, trước khi ra hoa, khi quả đã hình thành, sẽ giúp cây lạc ra thêm hoa, tăng tỉ lệ đậu quả, hạt mẫy, chắc, hạn chế sâu bệnh và tăng năng suất từ 15-20%.
Tưới nước là biện pháp kỹ thuật tang sản lạc quan trọng và đem lại hiệu quả kinh tế cao. Ở các tỉnh thuộc đồng bằng và trung du bắc bộ, mặc dù lạc được sinh trưởng trong điều kiện có lượng mưa tương đối đủ(550-700mm/vụ), nhưng lượng mưa phân bố không đều nên lạc thường xuyên bị hạn đe doạ.
Vụ lạc xuân khả năng hạn thường xẩy ra vào các thời kỳ: Gieo và ra hoa – kết quả; vụ thu đông thường xẩy ra vào thời kỳ từ ra hoa – chín. Nhìn chung thời kỳ khủng hoảng nước của lạc ở cả 2 vụ đều có khả năng xẩy ra, vì vậy tưới nước cho lạc là khâu kỹ thuật quan trọng để đạt năng suất cao.
V/ Kỹ thuật thâm canh lạc bằng phương pháp phủ nilon
– Ưu điển thâm canh lạc: tăng nhiệt độ đất, hạn chế bốc hơi nước, chống xói mòn và rửa trôi phân bón, hạn chế cỏ dại… Cây mọc nhanh, tỷ lệ phân cành sớm, sinh trưởng khoẻ; ra hoa quả tập trung, rút ngắn thời gian sinh trưởng từ (8-10 ngày); tăng năng suất từ 20-30%; lãi thuần từ 2,5-3 triệu đồng so với không phủ nilon.
– Vật liệu dùng: là loại nilon màu trắng (hoặc màu)có độ dày từ 0,007- 0,009mm; giá16.000 đồng/kg; rộng 1,2-1,3m; lượng nilon phủ cho 1 sào là 3,6kg/sào (tương đương 100kg/ha).
– Cách làm: được tiến hành 7 bước như sau
Bước 1: Sau khi làm đất lên luống xong, rạch hàng sâu 8 -10cm.
Bước 2: Bón lót toàn bộ phân chuồng + đạm + lân + vôi vào hàng rồi lấp phân để lại độ sâu 3-4 cm.
Bước 3: Gieo hạt và lấp đất, sau đó san phẳng luống.
Bước 4: Dùng thuốc trừ cỏ RonStar 25 EC, 12L; hoặc Dual 720 EC/ND phun lên mặt luống.
Bước 5: Dùng cuốc gạt đất ở 2 bên mép luống về phía rãnh.
Bước 6: Phủ nilon, căng phẳng/ mặt luống, sau đó vét đất ở rãnh lên ép vào 2 bên mép luống để cố định nilon.
Bước 7: Dùng dụng cụ đục lỗ (nilon) đường kính 5-6cm, ngay sau khi mần nhú lên khỏi mặt đất, để cây chồi ra khỏi nilon.